ΤΑΞΙΔΙ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ

ΤΑΞΙΔΙ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ

Δεν γνωρίζω, παρά ελάχιστα, τόσο την παιδική λογοτεχνία όσο και τη λογοτεχνία για εφήβους.  Κοιτάζοντας, ωστόσο, το καινούριο βιβλίο της Αλκης Ζέη, είχα από τις πρώτες κιόλας σελίδες την αίσθηση πως διάβαζα κάτι το οποίο με ενδιέφερε απολύτως ως ενήλικο αναγνώστη.  Και ομολογώ ότι με την ίδια ακριβώς αίσθηση έφτασα ώς το τέρμα. Η «Κωνσταντίνα και οι αράχνες της» είναι ένα σύγχρονο και εξαιρετικά ισορροπημένο κοινωνικό μυθιστόρημα, με πρωταγωνίστρια μια δεκατριάχρονη που δοκιμάζεται σ’ ένα οδυνηρό ταξίδι αυτογνωσίας, όταν καλείται να μπει στο πετσί των σοβαρών οικογενειακών και προσωπικών της προβλημάτων.

Παιδί ελλήνων δασκάλων, που ζουν και εργάζονται στη Γερμανία, η Κωνσταντίνα λατρεύει το σχολείο στο Ααχεν και χαίρεται και την παραμικρή στιγμή της καθημερινότητάς της. Τα πράγματα, ωστόσο, στη σχέση των γονιών της δεν πάνε καλά και σύντομα έρχονται ο χωρισμός κι ένας καινούριος συζυγικός βίος για τον καθένα. Το κορίτσι υποχρεώνεται, έτσι, να επιστρέψει στην Αθήνα και να συγκατοικήσει με τη γιαγιά του, η οποία το μόνο που κάνει είναι να το μπουκώνει με αφηγήσεις για το έπος της Αριστεράς, στην Αντίσταση και στον Εμφύλιο.

Μακριά από τη μάνα της και τον πατέρα της και με μια αυταρχική και εντελώς αδιάφορη γιαγιά, η Κωνσταντίνα θα πέσει πάνω στον πειρασμό των ναρκωτικών και συνειδητά (με όση συνείδηση συμβαίνουν αυτά) δεν θα τον αποφύγει: λίγες, έστω, ώρες ευδιαθεσίας και αυτοπεποίθησης είναι προτιμότερες από τη μόνιμη, απαρασάλευτη εικόνα ενός διαλυμένου σπιτικού και μιας μοναχικής, βυθισμένης στην απραξία, ζωής. Κι όταν η ιστορία με τα ναρκωτικά ανεβαίνει στην επιφάνεια, και η γιαγιά κατεβαίνει (θέλει δεν θέλει) από τον ιδεοληπτικό της τροχό, η Κωνσταντίνα μοιάζει επιτέλους να γλιτώνει τον κίνδυνο: μαθαίνοντας, ωστόσο, όχι να παρακάμπτει, αλλά να αντιμετωπίζει κατάματα τις δυσκολίες της.

Εστιάζοντας, αποκλειστικά, στον λόγο του δεκατριάχρονου κοριτσιού την αφήγησή της, η Ζέη κατορθώνει να εκτείνει την εμβέλειά της πολύ πέραν των όσων είναι το ίδιο σε θέση να γνωρίζει. Και τούτο, χάρη στον προσεκτικά οργανωμένο σχεδιασμό της δράσης, αλλά και στη βήμα προς βήμα ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των ηρώων. Κι ας προσθέσω εδώ πως ενώ το βιβλίο δεν κρύβει τον παιδαγωγικό του χαρακτήρα (προσπάθεια εντοπισμού και υπέρβασης ενός καυτού κοινωνικού ζητήματος), κανένα ίχνος διδακτισμού και χρηστομάθειας δεν επιβαρύνει τον κόσμο του. Με ζωηρά αφηγηματικά πρόσωπα, σωστές (συνήθως υποδόριες) δόσεις χιούμορ και πλήρη οικονομία δυνάμεων, η Ζέη δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο (αξιανάγνωστο για κάθε ηλικία) μυθιστόρημα.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Άρθρο του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 22/6/2003