Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά;

Μεταίχμιο, 2017

Ο τίτλος Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά; είναι δανεισμένος από μια ερώτηση της εγγονής της.
“Πώς έφτασα ως εδώ;”, αναρωτιέται η Άλκη.

Το βιβλίο περιέχει ιστορίες που, όπως έλεγε η ίδια, άλλες τις έζησε και άλλες τις έγραψε, δηλαδή πρόσθεσε και κάποια στοιχεία μυθοπλασίας, πάντα στηριγμένη στις περιπέτειες της ζωής της.

Το ενδιαφέρον είναι πως αυτές οι ιστορίες από την εποχή της Αντίστασης και του Εμφυλίου, που είχαν γραφτεί και δημοσιευτεί από δω κι από κει, η Άλκη Ζέη τις σχολίασε χρόνια αργότερα (το 2017) με την χρονική απόσταση που της επέτρεπε να έχει μια πιο καθαρή ματιά.


Κριτικές

Κριτικές

Κάθε φορά που διαβάζω βιβλίο της Άλκης Ζέη σκέφτομαι πόσο δύσκολο είναι να γράψει κανείς για τον εαυτό, με τρόπο που να περιέχει και τους άλλους, και κάθε φορά η Άλκη Ζέη μου δείχνει τον τρόπο: μεταπλάθοντας το βίωμα σε κάτι καθολικότερο, συνδέοντας την ατομική με τη συλλογική εμπειρία, αφήνοντας το συναίσθημα ελεύθερο αλλά ταυτόχρονα παίρνοντας αποστάσεις απ’ αυτό, εισάγοντας το χιούμορ ως στοιχείο λυτρωτικό. Με συγκινεί ο τρόπος που διαλέγει η Ζέη να μιλήσει για τα μεγάλα ξεκινώντας από κάτι μικρό – ένα ζευγάρι γόβες, ένα κίτρινο τασάκι, μια ξανθή κοτσίδα, μια κουβέρτα που της έχει φύγει ολόκληρο κομμάτι στο σχήμα του σίδερου, ακόμη και μια γόπα που πέφτει σαν διάττοντας από ένα μπαλκόνι στην άσφαλτο, μια σκοτεινή βραδιά – πιστή στους δασκάλους της, όπως τους ονομάζει, τον Τσέχωφ και τον Ανδρέα Φραγκιά, που «μέσα από ασήμαντες λεπτομέρειες ανασυνθέτουν χαρακτήρες, καταστάσεις εποχές», όπως γράφει σε κάποιο από τα αφηγήματά της.  Με συγκινεί ο τρόπος που ανασυνθέτει τα πρόσωπα, τις χειρονομίες τους, όσα λέγονται και όσα αποσιωπώνται. Και ταυτόχρονα, όταν φέρνω στο νου μου το σύνολο των βιβλίων της σε αντίστιξη με τα σύντομα, κατά κύριο λόγο αυτοβιογραφικά της αφηγήματα, με εντυπωσιάζει ο τρόπος που ατενίζει τη ζωή της από ψηλά, σαν τοπίο, με μια βαθύτατη αίσθηση της σύνδεσης μεταξύ όλων των μερών της. Ο αρμός, βεβαίως, που συνδέει μεταξύ τους τις πολλές ζωές της Άλκης Ζέη – γιατί πολλές είναι οι ζωές της, και πολλοί οι τόποι της, η Σάμος, η Αθήνα, η Μόσχα, το Παρίσι, με ενδιάμεσους σταθμούς και αλλού – είναι η ιστορία. Η, ακριβέστερα, ο άνθρωπος, στην εμπλοκή του με την ιστορία. Και την ιστορία, η Άλκη Ζέη δεν την απέφυγε. Ακόμη και τυχαία, βρισκόταν εκεί που τεκταίνονταν τα γεγονότα. Όπως το 1973, που παρότι αυτοξόριστη στο Παρίσι, ήρθε με χίλιους δισταγμούς στην Αθήνα να δει την άρρωστη μητέρα της και έπεσε πάνω στα γεγονότα του Πολυτεχνείου.

Κατερίνα Σχινά Ο Αναγνώστης, 12/11/2017, oanagnostis.gr

Συνέντευξη στην επιμελήτριά της Ελένη Μπούρα ATHENSVOICE, 1/11/2017