Η ΑΛΚΗ ΖΕΗ ΜΙΛΑ ΚΑΙ ΓΡΑΦΕΙ ΜΕ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΟΛΩΝ ΜΑΣ

Συχνά μιλάμε για τα όσα συνέβησαν νοσταλγώντας τα παλιά.

Κι όσο μεγαλύτερη γίνεται η απόσταση που μας χωρίζει απ’ αυτά, τόσο η νοσταλγία μας μεγαλώνει. 

Όμως η νοσταλγία του περασμένου χρόνου, καθώς δεν μπορεί να οδηγήσει σε καμιάν επιστροφή, πολλές φορές απλώνει γύρω μας αράχνες που συσκοτίζουν το παρόν και εξιδανικεύουν το παρελθόν.  Στο μεταξύ τα γεγονότα συσσωρεύονται, δίπλα σ’ εκείνα που συνέβησαν έρχονται αυτά που συνεχώς συμβαίνουν.  Ανάγκη όλων μας είναι τα δούμε γυμνά, έχοντας απαλλαγεί από τις αράχνες μας.  Και σ’ αυτό ακριβώς συμβάλλει η Άλκη Ζέη με το βιβλίο της, Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της.  Η μικρή ηρωίδα της τυλίγεται στις αράχνες του δικού της παρόντος και ταυτόχρονα προσπαθεί να βγει απ’ αυτές, ενώ η συγγραφέας για να την καταλάβει προσπαθεί να καθαρίσει τις αράχνες του παρελθόντος που περιβάλλουν τα ενήλικα πρόσωπα του μυθιστορήματος, αλλά κι αυτήν την ίδια.  Τέλος, δίνει σε μας τη δυνατότητα να γλιτώσουμε από τις δικές μας αράχνες, για να δούμε όχι μόνο το βιβλίο αλλά και τα πράγματα πέρα από το βιβλίο. …Η Άλκη Ζέη, θα έλεγα πως στην πορεία της ξεκίνησε κάνοντας λογοτεχνία και όχι παιδική λογοτεχνία κι έτσι συνέχισε.  Αυτό, από τα πρώτα της διηγήματα που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Νεανική Φωνή στον καιρό της Κατοχής έως το Καπλάνι της βιτρίνας και από την Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα έως την Κωνσταντίνα και τις αράχνες της.  Σ’ αυτή την πορεία, ένα μεγάλο της χάρισμα είναι πως δεν μιλάει ούτε με τη στοιχειώδη γλώσσα των νηπίων, ούτε με τη διδακτική γλώσσα των γερόντων.  Μιλάει με τη γλώσσα όλων μας, αλλά μια γλώσσα με τόσα επίπεδα που κατορθώνει να διεισδύσει και στους μεταβαλλόμενους κώδικες των μικροομάδων που συγκροτούν οι νεότεροι, και στους παγιωμένους κώδικες των ενηλίκων.  Γι’ αυτό μπορούν να την υποδέχονται και να την απολαμβάνουν τόσο οι μεγάλοι, ακόμα και σε βιβλία που υποτίθεται ότι απευθύνονται μόνο σε παιδιά, όπως Το καπλάνι της βιτρίνας, όσο και οι μικροί, ακόμα και σε βιβλία που υποτίθεται ότι απευθύνονται σε ανθρώπους κάποιας ηλικίας και μάλιστα εκείνης της ιδιαίτερης κατοχικής και μετακατοχικής γενιάς, όπως Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα.…Η Άλκη Ζέη έχει μια μακρά, αδιάκοπη πορεία που άρχισε από τα κατοχικά διηγήματα της Νεανικής Φωνής και το κουκλοθέατρο του Μπαρμπα-Μυτούση και συνεχίζεται έως σήμερα.  Μέσα σ’ αυτήν γνώρισε τρομερές εμπειρίες.  Άλλοτε συναρπαστικές, όπως οι ιστορίες του θιάσου των “Ενάρετων Καλλιτεχνών”, το 1945-1946, που τις έζησε με τον παντοτινό σύντροφό της, το Γιώργο Σεβαστίκογλου, ή αργότερα οι ιστορίες του θιάσου του Εντουάρντο ντε Φίλιπο, στη Νεάπολη.  Άλλοτε δραματικές, όπως ο διωγμός και η εξορία στην Ελλάδα, η πολιτική προσφυγιά στην Τασκένδη και τη Μόσχα, ο καινούργιος ξερριζωμός με τη χούντα το 1967, και ο εκπατρισμός στο Παρίσι.  Βέβαια ανάλογες εμπειρίες έχουν βιώσει πολλοί.  Λίγοι όμως εμβάθυναν σ’ αυτές και τις ανάπλασαν με τη γραφή όπως εκείνη.  Παραμένοντας πάντα νεανική, χωρίς ποτέ να νεάζει, η Άλκη Ζέη μας ελευθερώνει απ’ αυτήν την αραχνιασμένη νοσταλγία που είναι η προσήλωση σε ένα ακίνητο και ανέφικτο παρελθόν, για να μας ωθήσει σε μιαν αναστοχαστική ωριμότητα που εντάσσει το ανέφικτο μέσα στο κινούμενο παρόν.